Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Kielcach

POSTANOWIENIE

Dnia 25 września 2020 r.

Sąd Okręgowy w Kielcach II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia SO Mariusz Broda (spr.)

Sędziowie: Sędzia SO Sławomir Buras

Sędzia SO Bartosz Pniewski

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 25 września 2020 r. sprawy

z wniosku R. M. (1)

z udziałem B. B., A. M., M. M. (1), E. K., I. K. (1), K. K.

o założenie księgi wieczystej

na skutek apelacji wnioskodawcy R. M. (1)

od postanowienia Sądu Rejonowego w Ostrowcu Świętokrzyskim

z dnia 4 maja 2020 r. sygn. akt(...)

postanawia: oddalić apelację.

ZARZĄDZENIE

(...)

(...)

(...)

Sygn. akt II Ca 947/20

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 4.05.2020r. Sąd Rejonowy w Ostrowcu Świętokrzyskim oddalił wniosek R. M. (1) o założenie księgi wieczystej dla nieruchomości położonej w O., o powierzchni 0.1718 ha i wpisanie prawa współwłasności na rzecz wnioskodawcy oraz uczestników postępowania w udziałach wskazanych w treści żądania. Podstawy faktyczne i prawne takiego rozstrzygnięcia Sąd pierwszej instancji przedstawił w pisemnym uzasadnieniu (k.126-129). W jego treści Sąd Rejonowy wskazał na istniejące przeszkody wpisu, które najogólniej rzecz biorąc sprowadzają się do tego, że na obecną działkę o (...) składają się trzy „dawne” działki, a krąg współwłaścicieli każdej z nich jest inny, odmienne są ich udziały, nie można zatem łączyć tych trzech „dawnych” działek w jedną nieruchomość, dla której miałaby być założona księga wieczysta.

Postanowienie w całości zaskarżył R. M. (1).

W wywiedzionej apelacji przede wszystkim zawarł oświadczenie o częściowym cofnięciu wniosku, tj. w zakresie dotyczącym działki objętej aktem notarialnym (...), domagając się umorzenia postępowania w tym zakresie. Ponadto zarzucił naruszenie art. 626 ^{( 9)} kpc poprzez uznanie, że w niniejszej sprawie zachodzą przeszkody do dokonania wpisu objętego żądaniem, gdy w rzeczywistości załączone do wniosku dokumenty dają podstawę do uwzględnienia wniosku w zakresie obejmującym nieruchomość oznaczoną dawniej nr (...) (w akcie notarialnym z dnia 6.08.1935r., (...) oraz nr (...) (w akcie notarialnym z dnia 23.11.1945).

Wobec powyższego skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia i uwzględnienie wniosku o założenie księgi wieczystej dla nieruchomości oznaczonej dawniej nr (...) oraz nr (...), względnie uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja, jako niezasadna, podlegała oddaleniu.

W pierwszej kolejności wyjaśnić należy, że brak było podstaw do przyjęcia, że na etapie postępowania apelacyjnego doszło do częściowego skutecznego cofnięcia wniosku, a tym samym wyprowadzenia dalszej konkluzji (oczywiście przy uwzględnieniu art. 512 § 1 kpc) – w płaszczyźnie art. 386 § 3 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc. Problem polega na tym, że przedmiotem żądania wniosku o założenie księgi wieczystej i ujawnienie prawa własności (współwłasności) była nieruchomość położona w O., a stanowiąca działkę o (...), o powierzchni 0,1718 ha. Tymczasem, zawarte w apelacji oświadczenie o cofnięciu wniosku, miało dotyczyć jego części – w zakresie dotyczącym działki o obszarze 0,1566 ha, objętej aktem notarialnym z dnia 16.11.1927r. nr (...), która według twierdzeń skarżącego miała stanowić część działki o (...). Już z tego tylko zestawienia jednoznacznie wynika, że oświadczenie o częściowym cofnięciu wniosku – o ile operuje oznaczeniem części nieruchomości nieznanym ewidencji gruntów, zostało sformułowane w taki sposób, który uniemożliwia identyfikację tego, jakiej części obecnej działki o (...) miałoby dotyczyć. Innymi słowy, brak możliwości zsynchronizowania dawnej działki – objętej w/w aktem notarialnym (...), z właściwą częścią działki (...), tj. tej którą w rzeczywistości miałaby wyczerpywać, także zgodnie z opinią geodety uprawnionego I. K. (2) (k.16), ale i w ujęciu przestrzennym. Upraszczając, chodzi o to, że na podstawie tego, co zaoferował wnioskodawca, nie jest także możliwa odpowiedź na pytanie, którą część działki o (...), w rzeczywistości wyczerpuje dawna działka objęta w/w aktem notarialnym (...) Z tych przyczyn nie można było przyjąć, że doszło do częściowego cofnięcia wniosku. Zatem brak było podstaw do częściowego uchylenia zaskarżonego postanowienia i umorzenia postępowania w tym zakresie.

Sąd pierwszej instancji poczynił prawidłowe ustalenia, co do wszystkich okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Sąd Okręgowy, w braku jakichkolwiek ku temu przeszkód przyjął je za własne, tym bardziej, że w apelacji brak jest takich zarzutów naruszenia prawa procesowego, które byłyby nakierowane na zwalczenie prawidłowości ustalonej przez Sąd Rejonowy podstawy faktycznej (w szczególności wadliwej oceny materiału dowodowego oraz idącego w ślad za tym błędu w ustaleniu podstawy faktycznej).

Jedyny zarzut apelacji – dotyczący naruszenia art. 626 ^{( 9)} kpc, eksponuje wadliwość wyprowadzonego przez Sąd pierwszej instancji wniosku, co do tego, że załączone do wniosku dokumenty nie spełniają ustawowych wymogów i tym samym nie mogą stanowić podstawy wpisu, tj. założenia księgi wieczystej, gdy w ocenie skarżącego złożone przy wniosku dokumenty dają podstawę do uwzględnienia wniosku w zakresie obejmującym nieruchomość oznaczoną dawniej nr(...) (w akcie notarialnym z dnia 6.08.1935r., (...) oraz nieruchomość dawniej oznaczoną nr (...) (w akcie notarialnym z dnia 23.11.1945r. (...)

Tak sformułowany zarzut nie znajduje żadnego usprawiedliwienia.

Sąd Rejonowy dokonał prawidłowej analizy złożonych przez wnioskodawcę dokumentów, dochodząc do trafnej konkluzji, co do istniejących przeszkód do założenia księgi wieczystej dla wskazanej we wniosku nieruchomości. To wszystko Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własne.

Skarżący z jednej strony neguje prawidłowość rozumowania Sądu pierwszej instancji, a z drugiej dostrzega przeszkodę wpisu, skoro podejmuje próbę częściowego cofnięcia wniosku, aprobując - co oczywiste - wyłożoną w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia argumentację Sądu Rejonowego w zakresie przeszkód do wpisu w postaci najogólniej rzecz ujmując rozbieżnego kręgu współwłaścicieli tej części działki o obecnym (...), która miałaby odpowiadać dawnej działce objętej aktem notarialnym (...) - względem kręgu współwłaścicieli pozostałych „dwóch części” działki o (...), tj. tych które miałyby odpowiadać dawnym działkom objętym dwoma pozostałymi przedłożonymi przy wniosku aktami notarialnymi. Zatem już w tym miejscu widać daleko idącą niekonsekwencję rozumowania skarżącego, której nie sposób zaaprobować.

Uzupełniając argumentację Sądu pierwszej instancji – w kontekście treści apelacji, przypomnieć należy, że po pierwsze księgę wieczystą można założyć dla jednej nieruchomości, co do której prawo własności służy jednemu podmiotowi lub wielu podmiotom – na zasadzie współwłasności w częściach ułamkowych (względnie – wspólności bezudziałowej), z czym łączy się oczywiście dopuszczalność wpisu w jej dziale drugim prawa własności lub współwłasności – na podstawie dokumentów, wyświetlających w sposób niebudzący najmniejszych wątpliwości pierwotne, bądź pochodne nabycie tego prawa, a w przypadku nabycia pochodnego – ciąg zdarzeń prawnych do tego prowadzących. Po drugie, równie istotna pozostaje prawidłowa i nie budząca żadnej wątpliwości identyfikacja nieruchomości, dla której ma być założona księga wieczysta. O ile tytuł własności, na który powołuje się wnioskodawca posługuje się nieznanym obecnej nomenklaturze ewidencji gruntów oznaczeniem, czy opisem nieruchomości, to oczywiście konieczne pozostaje wykazanie odpowiednim dokumentem urzędowym tożsamości tak opisanych nieruchomości. Rzecz staje się złożona wówczas, kiedy na nieruchomość obecnie oznaczoną w ewidencji gruntów określonym numerem, w rzeczywistości, na skutek założenia, czy modernizacji ewidencji gruntów, złożyły się dwie lub więcej działki gruntu oznaczone w sposób, nie mający nic wspólnego z obecnym oznaczeniem nieruchomości w ewidencji, a dodatkowo istnieje różny krąg właścicieli, czy współwłaścicieli do tak ujętych „części” nieruchomości obecnie oznaczonej jednym nr ewidencyjnym. Już tylko odrębność prawa własności do jednej z tych „części” (różny krąg właścicieli, czy współwłaścicieli) stanowi oczywistą przeszkodę do założenia księgi wieczystej zarówno dla całej działki ewidencyjnej, jak i jej „części” i to nawet w sytuacji, kiedy ciąg tytułów własności zostałby prawidłowo wykazany chociażby do jednej z tych „części” - obecnej działki ewidencyjnej. W takiej sytuacji istnieje bowiem potrzeba dokonania podziału geodezyjnego działki o obecnym nr ewidencyjnym, w taki sposób, by powstałe po podziale działki odpowiadały wprost, dokładnie dawnym poszczególnym działkom gruntu zidentyfikowanym jako przedmiot prawa własności lub współwłasności – na podstawie „ciągu następstw prawnych” kreujących obecny stan prawny nieruchomości. Chodzi o to, że fundamentalną podstawą założenia księgi wieczystej jest uprzednie przedłożenie wraz z wnioskiem wyrysu z mapy ewidencyjnej i wypisu z rejestru gruntów, tj. dokumentów sporządzonych dla celów wieczystoksięgowych. Innymi słowy wnioskodawca winien w ten sposób wykazać, że w ewidencji gruntów istnieje nieruchomość, odpowiednio oznaczona, o identyfikowalnym na tej podstawie zakresie przestrzennym, powierzchni, co istotne odpowiadająca dawnej działce gruntu (o innym oznaczeniu), co do której wnioskodawcy przysługuje prawo własności, bądź wnioskodawcy i innym podmiotom przysługuje współwłasność w określnych prawidłowo, tj. zgodnie ciągiem wykazanych następstw prawnych - udziałach.

Odnosząc powyższe uwagi do realiów niniejszej sprawy, oczywistym pozostaje wniosek, że nie było możliwe założenie księgi wieczystej także dla dwóch pozostałych nieruchomości (tj. oprócz tej, co do której wnioskodawca podjął próbę cofnięcia wniosku). Było tak już tylko z tego względu, że nie został spełniony warunek uprzedniego, geodezyjnego ich wydzieleni i to w sposób respektujący wymogi wyżej już wyjaśnione. Jeżeli nawet założyć, że nie byłoby przeszkód do założenia jednej księgi wieczystej dla nieruchomości powstałej z dwóch dawnych działek, tj. nr (...) oraz nr (...), to i atak wobec niemożności objęcia tą samą księgą tej trzeciej dawnej działki – objętej aktem notarialnym (...) – oczywiście w ramach obecnej działki (...), koniecznym byłoby geodezyjne wydzielenie z działki o (...) tej jej części, która odpowiadałaby tym dwóm dawnym działkom (nr (...)). Takie założenie zdaje się przyjmować skarżący, domagając się w apelacji w szczególności zmiany zaskarżonego postanowienia i uwzględnienia wniosku w tej części. Po pierwsze, z przyczyn już wyjaśnionych nie było to możliwe. Po drugie, to założenie i tak nie jest prawidłowe, bo analiza stanu faktycznego prowadzi i do takiego spostrzeżenia, że kręgi podmiotów – współwłaścicieli dawnej działki nr (...) nie są tożsame. Wystarczy w tym miejscu wskazać na to, że o ile stan prawny działki nr (...) kreuje dziedziczenie po J. M., a spadek ten nabył tylko S. M., to stan prawny działki nr (...) kreuje najpierw dziedziczenie po M. M. (2), a następnie po J. M., przy czym po M. M. (2) dziedziczą J. M., S. M. i I. K. (3), a po tej ostatniej - W. K., I. K. (1) i K. K.. Ta dość czytelna różnica co do kręgu współwłaścicieli obu dawnych działek czyni zasadną tezę, że podział geodezyjny działki o (...) winien uwzględniać i te działki, skoro ich stan prawny (krąg współwłaścicieli) jest odmienny, a dla tych nieruchomości miałyby być założone księgi wieczyste, w których miałby być ujawniony ich stan prawny, oczywiście zgodnie z właściwie zidentyfikowanymi tytułami własności.

W tym stanie rzeczy Sąd Rejonowy prawidłowo oddalił wniosek, stosownie do treści art. 626 ⁹ kpc.

W konsekwencji tego Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc orzekł jak w sentencji.

SSO Sławomir Buras SSO Mariusz Broda SSO Bartosz Pniewski

(...)

(...)