Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Kielcach

POSTANOWIENIE

Dnia 2 lipca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Kielcach Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Elżbieta Ciesielska (spr.)

Sędziowie: SSO Ewa Piątkowska-Bidas

SSO Sławomir Buras

Protokolant: protokolant sądowy Iwona Cierpikowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 2 lipca 2014 r. sprawy

z wniosku Z. J.

z udziałem A. J. (1) i A. J. (2)

o stwierdzenie nabycia spadku

na skutek apelacji uczestnika A. J. (1)

od postanowienia Sądu Rejonowego w Busku - Zdroju

z dnia 21 maja 2013 r., sygn. akt I Ns 492/12

postanawia: oddalić apelację, przyznać z sum Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Busku – Zdroju na rzecz adwokata E. G. kwotę 332,10 (trzysta trzydzieści dwa 10/100) złotych tytułem kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu w postępowaniu apelacyjnym; nakazać pobrać od A. J. (1) rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Kielcach kwotę 150 (sto pięćdziesiąt) złotych tytułem kosztów sądowych.

II Ca 1050/13

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 21 maja 2013r. Sąd Rejonowy w Busku- Zdroju stwierdził , że spadek po S. J. zmarłym 11 lutego 2012r. w B. i ostatnio stale tam zamieszkałym na podstawie testamentów z dnia 29 sierpnia 2009r. i z dnia 11 maja 2011r. otwartych i ogłoszonych w Sądzie Rejonowym w Busku- Zdroju w dniu 4 październik 2012r. w sprawie I Ns 492/12 nabyła żona Z. J. w całości. Nadto w punkcie drugim przyznał z sum Skarbu Państwa pełnomocnikowi uczestnika A. J. (1) , ustanowionemu z urzędu – adwokatowi K. K. wynagrodzenie w kwocie 442,80 złotych , zaś w punkcie trzecim odstąpił od obciążenia wnioskodawczyni i uczestników kosztami sądowymi.

Rozstrzygnięcie swoje Sąd Rejonowy oparł na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych:

S. J. stały mieszkaniec B. zmarł 11 lutego 2012r. Jako spadkobierców ustawowych pozostawił żonę Z. J. oraz dwóch synów A. J. (2) i A. J. (1). Żaden ze spadkobierców ustawowych spadku nie odrzucił ani nie zrzekł się dziedziczenia. W 2009r. S. J. przeszedł dwie operacje. Najpierw z powodu raka oskrzeli usunięto mu prawe płuco, a następnie we wrześniu usunięto guza mózgu okolicy skroniowo-potylicznej lewej. Leczony był też chemioterapią i radioterapią. Następnie w 2012r. leczony był w szpitalu w B. z powodu niedokrwienia kończyn dolnych. S. J. pozostawił dwa testamenty; własnoręczny sporządzony w dniu 29 sierpnia 2009r. przed operacją głowy, oraz notarialny sporządzony w dniu 11 maja 2011r. W obydwu testamentach spadkodawca jako jedynego spadkobiercę powołał swoją żonę z tym , iż w testamencie notarialnym zamieścił dodatkowo oświadczenie o wydziedziczeniu syna A. J. (1), podając przyczyny swojej decyzji. W czasie sporządzania testamentu notarialnego zachowanie spadkodawcy nie budziło żadnych wątpliwości notariusza, co do jego poczytalności. Zdolność S. J. do testowania , w dacie sporządzania obydwu testamentów została także potwierdzona w toku postępowania przez biegłego opracowującego na zlecenie Sądu stosowną opinię. Za nieuzasadniony w świetle materiału dowodowego, a w szczególności twierdzeń uczestnika A. J. (1), iż S. J. był nerwowy , Sąd uznał wniosek A. J. (1) o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego psychiatry. Obydwa testamenty spełniają wymogi formalne, nie ma w nich postanowień, których nie da się ze sobą pogodzić , a testator nie odwołał pierwszego z testamentów. W świetle tych ustaleń faktycznych dokonanych na podstawie zaoferowanego w sprawie materiału dowodowego, Sąd Rejonowy przywołując przepisy art. 947 i 941 k.c. stwierdził , iż spadkodawca skutecznie rozporządził swoim spadkiem w sporządzonych testamentach, i na ich podstawie stwierdził, że spadek po S. J. nabyła jego żona Z. J. w całości. Jako podstawę rozstrzygnięcia o kosztach postępowania Sąd I instancji wskazał przepis art. 520 par. 3 k.p.c. , zaś jako podstawę przyznania wynagrodzenia dla pełnomocnika A. J. (1)

ustanowionego z urzędu przepis par. 9 pkt. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Wnioskodawczyni Z. J. i uczestnik A. J. (2) nie zakwestionowali orzeczenia Sądu I instancji.

Apelację od postanowienia wywiódł uczestnik zaskarżając je w całości i podnosząc , iż testament notarialny złożony do Sądu został sfałszowany, podrobiony jako autentyczny, bowiem w ocenie skarżącego akt notarialny bez testamentu, z którego notariusz go sporządził jest nieważny. Nadto apelujący podniósł , iż w 2010r. ojciec będąc bardzo słabym sporządził testament, podpisał go własnoręcznie i pokazał go najbliższej rodzinie. Według tego testamentu matka apelującego miała otrzymać ½ część nieruchomości , a synowie po ¼ części. Apelujący wskazał także , iż w testamencie tym był dopisek , że po śmierci ojca to on ma się „opiekować matką z uwagi , że w domu rodzinnym posiada warsztat”. Testament ten według twierdzeń skarżącego widziała cała najbliższa rodzina tj. żona i synowie, a ojciec przekazał go swojej żonie Z. J.. Następnie po zakończonej hospitalizacji związanej z usunięciem jednego płuca , po powrocie do domu S. J. według twierdzeń A. J. (1) zawartych w apelacji miał przekazać ten dokument do notariusza, który to notariusz po opatrzeniu tegoż testamentu pieczęciami, sporządził na jego podstawie akt notarialny wpisując go do repertorium i wydając cztery jednobrzmiące akty notarialne. Według skarżącego akt ten miał zawierać zapis :„żona S. J. Z. J. otrzymuje ½ część nieruchomości , A. J. (1) ¼ nieruchomości wraz z warsztatem elektrycznym , A. J. (2) ¼ nieruchomości” . Ostatni zapis miał brzmieć, że „o ile rodzina by nie mogła po jego śmierci ( S. J. ) dojść do porozumienia należy całość sprzedać i podzielić wg prawidłowości zapisu”. Ten akt notarialny według twierdzeń skarżącego znany był jego matce, bratu oraz jemu.

W świetle powyższych zarzutów w piśmie stanowiącym uzupełnienie braków apelacji A. J. (1) domagał się uchylenia zaskarżonego postanowienia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.

Z apelacją tą nie zgodziła się wnioskodawczyni , wnosząc o jej oddalenie. Natomiast uczestnik A. J. (2) nie ustosunkował się w ogóle do jej twierdzeń.

SĄD OKRĘGOWY ZWAŻYŁ CO NASTĘPUJE:

Apelacja jest niezasadna i jako taka nie została uwzględniona. Zarzuty apelacji sprowadzają się w istocie do zarzutu błędnych ustaleń faktycznych poczynionych przez Sad Rejonowy w zakresie testamentu pozostawionego przez S. J..

Tymczasem w ocenie Sądu Okręgowego, ustalenia poczynione przez Sąd I instancji, w świetle materiału dowodowego zaoferowanego przez wnioskodawczynię i uczestników , w tym apelującego A. J. (1), uzupełnionego na etapie postępowania apelacyjnego o opinię biegłego z zakresu psychiatrii na okoliczność zdolności S. J. w dniach 29 sierpnia 2009r. i 11 maja 2011r.do świadomego powzięcia decyzji i wyrażenia woli nie budzą wątpliwości co do swojej prawidłowości. Zostały bowiem poczynione z poszanowaniem zasad wynikających z art. 233 k.p.c. i prawidłowo wyjaśnione w pisemnych motywach zaskarżonego orzeczenia. Tymczasem okoliczności opisane w apelacji dotyczące pozostawienia przez S. J. jakiegoś jeszcze innego testamentu, podniesione po raz pierwszy przez apelującego już po wydaniu zaskarżonego postanowienia, mimo iż jak wynika z treści apelacji miały być znane skarżącemu od momentu sporządzenia tego testamentu, nie zostały poparte żadnymi dowodami, a w szczególności poprzez złożenie opisanego w apelacji „testamentu”. Dokument taki nie został złożony przez A. J. (1), pomimo nałożenia na niego takiego obowiązku przez Sąd Okręgowy ( dowód postanowienie k.139v i oświadczenie A. J. (1) k. 176 ) . Nie został także wskazany notariusz , który miał sporządzać opisany w apelacji akt notarialny zawierający ostatnią wolę S. J.. Te okoliczności , oraz opis sporządzania tego testamentu, w formie nie przewidzianej w przepisach kodeksu cywilnego oraz przepisach ustawy o notariacie, w pełni uzasadniają w ocenie Sądu II instancji stwierdzenie o nieprawdziwości tych twierdzeń apelującego, będących jedynie wyrazem dążenia do podważenia za wszelką cenę niekorzystnego dla siebie orzeczenie Sądu I instancji. Za nieuzasadniony , oparty jedynie na błędnym wyobrażeniu apelującego o prawidłowym przebiegu czynności notarialnej w postaci sporządzenia testamentu notarialnego , należało także ocenić drugi z zarzutów apelacji tj. nieważność testamentu notarialnego uznanego za podstawę dziedziczenia po S. J. tj. testamentu sporządzonego w dniu 11 maja 2011r. przed notariuszem L. P.. Wbrew bowiem wyobrażeniom skarżącego, testament sporządzony w formie notarialnej przewidzianej w art. 950k.c. nie polega na przepisaniu ostatniej woli testatora sporządzonej w bliżej nieokreślony sposób w formie pisemnej , ale na spisaniu przez notariusza oświadczenia ustanego złożonego przed nim przez spadkodawcę o czym stanowią przepisy ustawy z dnia 14 lutego 1991r. –prawo o notariacie a w szczególności przepisy art. 3par. 1 i art. 79-95 (tekst jedn. Dz. U. z 2002r. Nr 42, poz. 369 ze zm. ) . Jak wynika z zeznań notariusza L. P. przesłuchanej w sprawę w charakterze świadka, czynność kwestionowana przez skarżącego przeprowadzona została w sposób przewidziany przez obowiązujące w tym zakresie przepisy, a w szczególności powołane powyżej przepisy ustawy o notariacie . Zdolność zaś S. J. do świadomego podjęcia decyzji i swobodnego wyrażenia woli w formie tegoż testamentu obejmującego oprócz oświadczenia zawartego w testamencie własnoręcznym S. J. sporządzonym w dniu 29 sierpnia 2009r., także oświadczenie o wydziedziczeniu apelującego , potwierdzona została nie tylko przez tegoż świadka, ale także przez biegłego z zakresu chirurgii ogólnej i onkologicznej W. S. w opinii opracowanej na etapie postępowania I –o instancyjnego, ale także przez biegłego psychiatrę P. C. wypowiadającego się na tę okoliczność w opinii opracowanej na zlecenie Sądu Okręgowego w toku postępowania apelacyjnego.

Reasumując powyższe wywody Sąd Okręgowy stwierdził bezzasadność zarzutów podniesionych w apelacji i w konsekwencji działając na podstawie art. 385 k.c. apelację oddalił.

Orzeczenie o kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy oparł na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz art. 520 par. 2i 3 k.p.c. bowiem interesy uczestników przedmiotowego postępowania był sprzeczne, a apelujący postępował niesumiennie. Na koszty te złożyły się koszty opinii biegłego wyłożone tymczasowo z sum Skarbu Państwa w kwocie 150 złotych. Nadto na podstawie par. 19 i 20 oraz par. 2 ust. 3 w zw. z par. 9 pkt.2 i par 13 ust. 1 pkt. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu Sąd Okręgowy przyznał z sum Skarbu Państwa na rzecz adwokata E. G. kwotę 332, 10zł. tytułem kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu uczestnikowi A. J. (1) na etapie postępowania apelacyjnego .

/ SSO. S. Buras/ / SSO. E. Ciesielska/ /SSO. E. Piątkowska-Bidas/