Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Kielcach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 grudnia 2015 roku

Sąd Okręgowy w Kielcach Wydział II Cywilny Odwoławczy

w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Beata Piwko

Sędziowie: SSO Teresa Strojnowska (spr.)

SSR Hubert Wicik (del.)

Protokolant: starszy protokolant sądowy Beata Wodecka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 grudnia 2015 roku w Kielcach sprawy

z powództwa (...) w W.

przeciwko B. M.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 17 czerwca 2015 roku, sygn. I C 40/14

oddala apelację i zasądza od (...) S.A. V. (...) w W. na rzecz B. M. kwotę 600,00 (sześćset) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt II Ca 1230/15

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 17 czerwca 2015 roku, sygn. akt I C 40/14, Sąd Rejonowy oddalił powództwo (...) S.A. V. (...) w W. o zasądzenie od B. M. kwoty 8 000,00 zł (pkt I), zasądzając od powoda na rzecz pozwanego kwotę1.217 zł tytułem kosztów procesu (pkt II). (k. 192)

Sąd Rejonowy ustalił, że wyrokiem z dnia 30 lipca 2013 roku, sygn. akt II K 638/11, Sąd Rejonowy w Opocznie uznał B. M. za winnego tego, że w dniu 30 lipca 2010 roku, około godz.14.50 w miejscowości S., gm. Ż., na drodze krajowej nr K-74, kierując samochodem marki V. (...) nr rej. (...) umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w ten sposób, że prowadził w/w pojazd pod wpływem środków znajdujących się w wykazie substancji psychotropowych IV-P w rozumieniu ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, a także działających podobnie do alkoholu w rozumieniu ustawy o ruchu drogowym, tj. zolpidemu w stężeniu ok. 501ng/ml tj. znacznie powyżej zakresu stężenia terapeutycznego, które zawiera się w przedziale 80-200 ng/ml i aprazolamu w stężeniu ok. 81 ng/ml, czyli w zakresie stężeń terapeutycznych, które zawiera się w przedziale od 5-100 ng/ml, w wyniku czego spowodował kolizję drogową z samochodem osobowym marki C. nr rej. (...), a następnie kontynuował jazdę nie zatrzymując się, a po przejechaniu 700 m zjechał na przeciwny pas ruchu i uderzył w jadący prawidłowo samochód marki C. nr rej. (...), którym kierowała A. M., w następstwie czego pasażer tego auta S. R. na skutek doznanych obrażeń ciała poniósł śmierć na miejscu zdarzenia,

A. M. doznała urazów powodujących powstanie choroby realnie zagrażającej jej życiu, a drugi z pasażerów – G. G. doznał urazów skutkujących rozstrojem jego zdrowia na czas powyżej siedmiu dni, co stanowi przestępstwo z art. 177 §2 k.k. w zw. z art. 178 §1 k.k. i na podstawie art. 177 §2 k.k. wymierzył mu karę 4 lat pozbawienia wolności.

Po rozpoznaniu apelacji B. M., Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, wyrokiem z dnia 25 listopada 2014 roku, sygn. akt IV Ka 103/14 zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że w miejsce zarzucanego oskarżonemu czynu uznał go winnego tego, że w dniu 30 lipca 2010 roku, około godz.14.50 w miejscowości S., gm. Ż., na drodze krajowej nr K-74, kierując samochodem marki V. (...) nr rej. (...) umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w ten sposób, że podczas wykonywania manewru zmiany zajmowanego pasa ruchu przemieścił się na pas sąsiedni przeznaczony dla pojazdów jadących w przeciwnym kierunku nie ustępując pierwszeństwa jadącemu z przeciwka samochodowi marki C., kierowanemu przez A. M., w którym jako pasażerowie jechali S. R. i G. G., wskutek czego doprowadził do zderzenia obydwu pojazdów, w następstwie czego S. R. poniósł śmierć na miejscu, A. M. doznała urazów powodujących powstanie choroby realnie zagrażającej jej życiu, a drugi z pasażerów – G. G. doznał urazów skutkujących rozstrojem jego zdrowia na czas powyżej siedmiu dni, co stanowi przestępstwo z art. 177 §2 k.k. i wymierzył mu karę 2 lat pozbawienia wolności.

B. M. miał zawartą umowę ubezpieczenia od odpowiedzialności posiadaczy pojazdów mechanicznych w (...) S.A. V. (...) w W.. W dniu 20 kwietnia 2011 roku M. W. zgłosiła do ubezpieczyciela wniosek o zadośćuczynienie z tytułu śmierci ojca – S. R., które zostało jej wypłacone w kwocie 8.000 zł.

Po dokonaniu powyższych ustaleń, Sąd Rejonowy powołał się na treść art. 43 pkt 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2003 roku Nr 124 poz. 1152 ze zm.), wskazując, że powód uzasadnił swoje roszczenie regresowe podnosząc, iż B. M. kierował samochodem marki V. (...) po użyciu substancji psychotropowych, powodując wypadek w wyniku czego śmierć poniósł pasażer innego pojazdu. Następnie Sąd wskazał, że w myśl ciążącego na powodzie ciężaru dowodu powinien był on m.in. udowodnić, że kierujący pojazdem wyrządził szkodę po użyciu środków odurzających, środków psychotropowych lub środków zastępczych w rozumieniu ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.

Dla wykazania tej okoliczności strona powodowa powołała się na dowód w postaci analizy badania toksykologicznego próbki krwi B. M. pobranej od niego trzy godziny po zaistnieniu przedmiotowego zdarzenia. Jednakże przedmiotowy dokument potwierdza jedynie to, że trzy godziny po zaistnieniu wypadku drogowego B. M. znajdował się pod wpływem zolpidemu i alprazolamu – leków umieszczonych w wykazie substancji psychotropowych IY-P w rozumieniu ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.

W tej sytuacji wobec twierdzeń pozwanego, że leki te zażył dopiero po wypadku oraz w świetle prawomocnego wyroku karnego, Sąd Rejonowy uznał, iż ubezpieczyciel nie udowodnił tego, że B. M. w chwili wypadku znajdował się pod wpływem zolpidemu i alprazolamu. Sąd wskazał na dyspozycję art. 11 k.p.c., podkreślając, że jakkolwiek w wyroku wydanym przez Sąd Rejonowy w Opocznie w sprawie sygn. akt II K 638/11 B. M. został uznany za winnego spowodowania opisanego wypadku pod wpływem środka odurzającego, to jednak Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim wyeliminował z opisu czynu działanie pod wpływem środka odurzającego. W związku z powyższym, Sąd I instancji oddalił powództwo.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu zostało wydane na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013 roku poz. 461). (k.195-200)

Apelację od powyższego wyroku wywiodła (...) S.A. V. (...) w W., zarzucając Sądowi Rejonowemu:

- naruszenie prawa materialnego, tj. art. 43 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2003 roku Nr 124 poz. 1152 ze zm.) poprzez jego niezastosowanie i stwierdzenie, że pozwany w chwili zdarzenia z dnia 30 lipca 2010 roku nie znajdował się pod wpływem środków odurzających, mimo że wyjaśnienia B. M. w postępowaniu karnym wskazują, że dzień przed zdarzeniem przyjmował określone leki, a także fakt, że pozwany stale przyjmował leki i był uzależniony od alkoholu i leków uspokajających;

- naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 11 k.p.c. poprzez stwierdzenie, że wyrok Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim, sygn. akt IV Ka 103/14 wyeliminował działanie pozwanego pod wpływem środka odurzającego, podczas, gdy w myśl powołanej regulacji tylko ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd w postępowaniu cywilnym, w związku z tym sąd cywilny nie jest związany wyrokiem karnym uniewinniającym;

- naruszenie prawa procesowego, tj. art. 233 §1 k.p.c. poprzez nierozważenie w sposób wszechstronny i bezstronny całości materiału dowodowego, na który powoływała się strona powodowa, tj. kierowania przez pozwanego pojazdem mechanicznym pod wpływem środków odurzających.

Wskazując na powyższe, powód wnosił o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu toksykologii na okoliczność ustalenia, czy pozwany podczas zdarzenia z dnia 30 lipca 2010 roku znajdował się pod wpływem leków umieszczonych w wykazie substancji psychotropowych oraz działających podobnie do alkoholu, w szczególności – ustalenia, czy biorąc pod uwagę ilość przyjętych leków wskazywaną przez pozwanego, a także świadków po zdarzeniu, ich rodzaj, można całkowicie wykluczyć, że pozwany nie przyjął żadnych leków przed zdarzeniem, a ustalone stężenie leków we krwi wynikało jedynie z faktu przyjęcia przez pozwanego leków po zdarzeniu. Nadto powód domagał się zasądzenia kosztów procesu za I i II instancję według norm przepisanych. (k. 204-209)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna i nie zasługuje na uwzględnienie.

Według Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy przeprowadził postępowanie dowodowe w sprawie, dokonując następnie oceny wiarygodności i mocy dowodów na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału zgodnie z treścią art. 233 §1 k.p.c. Dokonane na tej podstawie ustalenia w zakresie zaistniałego stanu faktycznego Sąd Okręgowy przyjął jako własne.

Należy przy tym podkreślić, że Sąd Okręgowy nie podzielił podniesionego przez stronę powodową w apelacji zarzutu dotyczącego naruszenia przez Sąd I instancji art. 233 §1 k.p.c. skutkującego wadliwością wydanego wyroku. Granice swobodnej oceny dowodów wyznacza w pierwszej kolejności obowiązek wyprowadzenia przez sąd z zebranego materiału dowodowego wniosków logicznie poprawnych, zgodnych z zasadami racjonalnego rozumowania. Respektowane muszą być również przepisy proceduralne, w szczególności art. 227-234 k.p.c. Swobodna ocena dowodów dokonywana jest zatem przez pryzmat własnych przekonań sądu, jego wiedzy i posiadanego zasobu doświadczeń życiowych, ale powinna także uwzględniać wymagania prawa procesowego oraz reguły logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i - ważąc ich moc oraz wiarygodność - odnosi je do pozostałego materiału dowodowego (por. uzas. wyroku Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 1999 r., II UKN 685/98, OSNAPiUS 2000/17/655; uzas. wyroku Sądu Najwyższego z dnia 2 sierpnia 2000 roku, sygn. akt I PKN 756/99, OSNP 2002/4/89).

W taki też sposób ocenił materiał dowodowy, zgromadzony w toku postępowania Sąd Rejonowy, wskazując, które dowody stanowiły podstawę wydanego rozstrzygnięcia. Wywód przedstawiony w tym zakresie jest przekonujący i nie można tu mówić o dowolnym, czy wybiórczym traktowaniu dowodów. Zauważyć przy tym należy, że zarzut naruszenia art. 233 §1 k.p.c. został sformułowany w apelacji bardzo ogólnikowo i w sposób nie do końca zrozumiały dla Sądu Okręgowego. Powód zarzucił pominięcie dowodów wskazujących na kierowanie przez pozwanego pojazdem mechanicznym pod wpływem środków odurzających, ale nie podał, jakie konkretnie dowody nie zostały przez Sąd I instancji uwzględnione.

Wszystkie dowody zgłoszone w toku postępowania pierwszoinstancyjnego przez (...) S.A. V. (...) w W. Sąd Rejonowy omówił, czyniąc na ich podstawie ustalenia faktyczne w odpowiednim zakresie. Natomiast zupełnie inną kwestią jest to, iż zgłoszone dowody nie dawały podstaw do przyjęcia, że w momencie wypadku w dniu 30 lipca 2010 roku, B. M. kierował samochodem pod wpływem środków odurzających.

W tym przedmiocie strona powodowa zgłosiła dowód z dokumentów w postaci analizy toksykologicznej Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej (...) w L. oraz dokumentów z akt o sygn. II K 638/11 Sądu Rejonowego w Opocznie, w tym wyroków sądów obydwu instancji wraz z uzasadnieniami. Dowody te Sąd I instancji omówił w uzasadnieniu wyroku, wyjaśniając, że żaden z nich nie pozwala na uznanie roszczenia zgłoszonego w niniejszej sprawie za uprawnione.

Niejasne jest też dla Sądu Okręgowego stwierdzenie zawarte w apelacji, że „Sąd Rejonowy nie miał podstawy do oddalenia powództwa, opierając się tylko na wyroku sądu karnego, w szczególności w sytuacji, gdy nie były one wyrokami skazującymi”. Powyższe jest nieprawdą, skoro wyrokiem z dnia 30 lipca 2013 roku, sygn. akt II K 638/11, Sąd Rejonowy w Opocznie uznał B. M. za winnego przestępstwa z art. 177 §2 k.k. w zw. z art. 178 §1 k.k., a Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim wyrokiem z dnia 25 listopada 2014 roku, sygn. akt IV Ka 103/14 skazał go za przestępstwo z art. 177 §2 k.k.

Dowód z opinii biegłego, którego przeprowadzenia domagała się strona powodowa w apelacji był zaś w świetle art. 381 k.p.c. spóźniony, co skutkowało oddaleniem tego wniosku dowodowego. Zaniechania inicjatywy dowodowej we wskazanym zakresie w postępowaniu pierwszoinstancyjnym powód przekonywująco nie uzasadnił.

Przepis art. 381 k.p.c. pozostawia kwestię dopuszczenia nowych dowodów uznaniu sądu drugiej instancji, które jest jednak ograniczone możliwością wykazania przez stronę potrzeby ich późniejszego zgłoszenia. Pominięcie nowych dowodów następuje, jeżeli strona ponosi winę za to, że wcześniej ich nie podała (por. uzas. wyroku Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2014 roku, III CSK 150/13, Lex nr 1489245).

W tej sytuacji nie można mówić o naruszeniu prawa materialnego w postaci art. 43 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2003 roku Nr 124 poz. 1152 ze zm.) poprzez jego niezastosowanie, skoro stron powodowa - (...) S.A. V. (...) w W. - nie udowodniła wystąpienia jednej z wymaganych do zastosowania tej regulacji przesłanek, tj. tego, że pozwany w chwili zdarzenia z dnia 30 lipca 2010 roku znajdował się pod wpływem środków odurzających.

Niezależnie od powyższego, Sąd Okręgowy podziela pogląd Sądu Rejonowego, że sąd w niniejszym postępowaniu jest zgodnie z art. 11 k.p.c. związany prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 25 listopada 2014 roku, sygn. akt IV Ka 103/14, w którym skazano B. M. za przestępstwo z art. 177 §2 k.k., co do popełnienia przez niego właśnie tego występku i nie może prowadzić postępowania dowodowego w kierunku ustalenia, że pozwany popełnił przestępstwo z art. 177 §2 k.k. w zw. z art. 178 §1 k.k. Tym bardziej, że ta kwalifikacja prawna, warunkująca surowszą odpowiedzialność (sankcję) została w postępowaniu karnym wprost wyeliminowana przez sąd odwoławczy poprzez modyfikację opisu czynu przyjętego przez sąd I instancji oraz zmianę podstawy prawnej skazania B. M.. Skoro więc sąd karny odwoławczy, badał i analizował, w jakim stanie znajdował się oskarżony w czasie wypadku i wyeliminował z opisu czynu aby był on pod wpływem środków odurzających, skazując B. M. wyłącznie za spowodowanie wypadku drogowego, to sąd cywilny, wbrew treści sentencji wyroku sądu karnego odwoławczego, nie może ustalić, że B. M. spowodował ten wypadek pod wpływem środków odurzających.

Sąd w postępowaniu cywilnym związany jest ustaleniami zawartymi w sentencji wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa i jego kwalifikacji, a więc uwzględniającymi znamiona przestępstwa, za popełnienie którego pozwany został prawomocnie skazany. Wiążące są również ustalenia co do miejsca i sytuacji, w jakiej przestępstwo zostało popełnione. Co istotne, sąd w postępowaniu cywilnym nie jest uprawniony do przyjmowania dla potrzeb tego procesu innej kwalifikacji czynu niż ta, o jakiej orzekł sąd w wyroku karnym (por. uzas. wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 czerwca 2010 roku, I CSK 520/09, Lex nr 737244). Inaczej mówiąc, istota związania sądu cywilnego skazującym wyrokiem karnym na podstawie art. 11 k.p.c. wyraża się w tym, że w skład podstawy faktycznej rozstrzygnięcia sądu cywilnego wchodzi czyn opisany w sentencji wydanego w postępowaniu karnym wyroku skazującego i w tym zakresie sąd cywilny pozbawiony jest możliwości dokonywania samodzielnych ustaleń, w szczególności odmiennych od przeniesionych na podstawie tego wyroku z procesu karnego. Przepis art. 11 k.p.c. nie służy bowiem do podważania w postępowaniu cywilnym ustaleń faktycznych przyjętych przez sąd karny za podstawę do wydania wyroku skazującego (por. uzas. wyroku Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 2013 r., V CSK 393/12, Lex nr 1330594).

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację, zasądzając od strony powodowej na rzecz pozwanego w oparciu o art. 98 k.p.c. w zw. z §6 pkt 4 i §13 ust. 1 pkt 1 rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013 roku poz. 461) kwotę 600,00 zł tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSO Teresa Strojnowska SSO Beata Piwko SSR Hubert Wicik (del.)