Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Kielcach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 maja 2014 roku

Sąd Okręgowy w Kielcach IX Wydział Karny-Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Adam Zarzycki

Protokolant: st. sekr. sąd. Iwona Stefańska

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Kielcach Lecha Ozierowa

po rozpoznaniu w dniu 6 maja 2014 roku

sprawy P. K.

oskarżonego o przestępstwo z art.178 a § 1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego w Busku Zdroju

z dnia 3 lutego 2014 roku sygn. akt II K 798/13

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że uchyla zawarte w punkcie II wyroku orzeczenie wydane na podstawie art. 42 § 2 kk w zw. z art. 43 § 1 kk o środku karnym wobec oskarżonego i na podstawie art. 42 § 2 kk w zw. z art. 43 § 1 kk orzeka wobec oskarżonego P. K. środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 2 (dwóch) lat;

II.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 190 (sto dziewięćdziesiąt) złotych tytułem kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

IX Ka 374/14 Uzasadnienie

P. K. oskarżony był o to , że :

w dniu 1 grudnia 2013 r. w C. woj. (...) będąc w stanie nietrzeźwości 0,97 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu prowadził w ruchu lądowym samochód m-ki O. (...) nr rej. (...) ,

tj. o przestępstwo z art. 178a § 1 kk .

Sąd Rejonowy w Busku – Zdroju wyrokiem z dnia 3 lutego 2014 r. w sprawie II K 798/13 orzekł co następuje :

I . oskarżonego P. K. uznał za winnego popełnienia zarzucanego mu i opisanego aktem oskarżenia czynu stanowiącego występek z art. 178a § 1 kk i za czyn ten na podstawie powołanego przepisu oraz art. 33 § 1 i 3 kk wymierzył mu karę 170 stawek dziennych grzywny przy określeniu wysokości jednej stawki dziennej na kwotę 10 złotych ,

II . na podstawie art. 42 § 2 kk w zw. z art. 43 § 1 kk orzekł wobec oskarżonego środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych do kierowania którymi uprawnia posiadanie prawa jazdy kategorii C na okres 1 roku , zaś pozostałych pojazdów mechanicznych na okres 2 lat ,

III . na podstawie art. 63 § 2 kk na poczet orzeczonego w pkt II wyroku środka karnego zaliczył oskarżonemu okres zatrzymania prawa jazdy od dnia 1 grudnia 2013 r. ,

IV . na podstawie art. 49 § 2 kk orzekł od oskarżonego świadczenie pieniężne w wysokości 300 złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej ,

V . na podstawie art. 627 kpk orzekł od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa 334,95 złotych tytułem kosztów sądowych .

Powyższy wyrok zaskarżony został przez prokuratora w części dotyczącej orzeczenia o karze na niekorzyść oskarżonego . Na podstawie art. 438 pkt 1 i 4 kpk i art. 439 § 1 pkt 7 kpk prokurator zarzucił temu wyrokowi :

I . zachodzącą sprzeczność w treści wyroku polegającą na orzeczeniu tytułem środka karnego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych , do kierowania którymi uprawnia posiadanie prawa jazdy kategorii C na okres jednego roku , podczas gdy z treści art. 12 ust.1 pkt 2 w zw. z art. 12 ust.2 pkt 2 Ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami wynika , że uzyskanie uprawnień do kierowania takimi pojazdami mechanicznymi nie jest możliwe w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych , do kierowania którymi uprawnia prawo jazdy kategorii B , który to zakaz równocześnie został orzeczony , co uniemożliwia wykonanie wyroku w zakresie prowadzenia pojazdów mechanicznych o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 tony po upływie jednego roku od uprawomocnienia się skarżonego wyroku w sytuacji obowiązywania dwuletniego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych , do kierowania którymi uprawnia posiadanie prawa jazdy kategorii B ,

II . obrazę przepisu prawa materialnego , tj. art. 42 § 2 kk w zw. z art. 43 § 1 kk polegającą na wymierzeniu oskarżonemu P. K. , uznanemu za winnego popełnienia występku z art. 178a § 1 kk , faktycznie dwóch środków karnych w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych , do kierowania którymi uprawnia posiadanie prawa jazdy kategorii C i pozostałych pojazdów mechanicznych , podczas gdy wskazany przepis przewiduje orzeczenie środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów albo pojazdów określonego rodzaju ,

III . obrazę przepisu prawa materialnego , tj. art. 12 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 12 ust. 2 pkt 2 Ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami polegającą na jego nie zastosowaniu i orzeczeniu zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych , do kierowania którymi uprawnia posiadanie prawa jazdy kategorii C na okres 1 roku , podczas gdy uzyskanie uprawnień do kierowania takimi pojazdami mechanicznymi nie jest możliwe w sytuacji równoczesnego orzeczenia dwuletniego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych obejmującego uprawnienie w zakresie prawa jazdy kategorii B ,

IV . rażącą niewspółmierność orzeczonego wobec oskarżonego P. K. środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych , do kierowania którymi uprawnia posiadanie prawa jazdy kategorii C na okres jednego roku wskutek przecenienia okoliczności łagodzących w postaci przyznania się do winy , dotychczasowej niekaralności , ustabilizowanego trybu życia oraz sposobu zarobkowania oskarżonego P. K. i pominięcia okoliczności obciążających takich jak : znaczny stan nietrzeźwości oskarżonego P. K. odpowiednio 0,97 mg/l i 1,01 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu , kierowanie pojazdem mechanicznym w pobliżu centrum ( rynku ) C. , świadczące o całkowitym lekceważeniu przez niego zarówno obowiązujących w ruchu drogowym reguł ostrożności jak i ciążącego na nim jako kierowcy obowiązku bezwzględnej trzeźwości , działanie w zamiarze bezpośrednim popełnienia przestępstwa , co winno stanowić podstawę do wymierzenia oskarżonemu P. K. jako tzw. kierowcy zawodowemu ( prowadzącemu pojazdy mechaniczne o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony ) surowszego środka karnego w zakresie uprawnienia do kierowania pojazdami wymagającymi posiadania prawa jazdy kategorii C , uwzględniając cele zapobiegawcze i wychowawcze kary , a także potrzebę kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa .

Podnosząc te zarzuty prokurator wniósł o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy w tym zakresie Sądowi Rejonowemu w Busku – Zdroju do ponownego rozpoznania . Na rozprawie apelacyjnej prokurator popierając apelację i zawarte w niej zarzuty wniósł o zmianę wyroku w zaskarżonej części poprzez uchylenie pkt III i orzeczenie wobec oskarżonego środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 2 lat .

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Apelacja prokuratora jest częściowo zasadna . Prokurator opiera zarzuty apelacji wymienione w pkt od I - III na własnej interpretacji przepisów art. 12 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami ( Dz. U. Nr 30 , poz. 151 z późn. zm. ) . Zdaniem apelującego bowiem orzeczenie środka karnego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych z wyłączeniem pewnej ich kategorii stoi w sprzeczności w w/w ustawą . Treść powołanych przepisów wskazuje na to , że brak jest prawnej możliwości orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych z wyłączeniem pewnej ich kategorii . Jeśli więc orzeczony został zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych , do kierowania którymi uprawnia posiadanie prawa jazdy kategorii C na okres 1 roku , a do innych pojazdów na dalszy okres , to ze względu na treść tych przepisów , po upływie roku niemożliwe jest „ odzyskanie ” przez kierującego uprawnień do prowadzenia pojazdów mechanicznych , do kierowania którymi uprawnia posiadanie prawa jazdy kategorii C . Dalej bowiem biegł będzie zakaz prowadzenia innych pojazdów mechanicznych .

Powyższe zagadnienie było przedmiotem orzecznictwa sądów administracyjnych oraz Sądu Najwyższego . W postanowieniu z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie I KZP 29/13 ( LEX nr 1430460 ) Sąd Najwyższy wyraził pogląd , że „ jeżeli sąd orzekł o zakazie prowadzenia pojazdów , do kierowania którymi potrzebne jest prawo jazdy kategorii B , to kierowca nie dostanie dokumentu w zakresie innych kategorii , ale też zakaz ten nie rozciąga się na te uprawnienia , które wcześniej posiadał ”. Inaczej mówiąc , powołany przepis art. 12 w/w ustawy ma zastosowanie jedynie do osób , które dopiero ubiegają się o wydanie prawa jazdy , a nie do tych , które posiadają już stosowne uprawnienia do kierowania pojazdami . Prokurator , co do zasady , nie ma więc racji twierdząc , iż przepisy powołanej ustawy wykluczają możliwość orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych z wyłączeniem pewnej ich kategorii . Podniesione zatem w pkt I i III apelacji zarzuty nie są trafne .

Nie można jednak odmówić słuszności argumentom zawartym w zarzucie z pkt II . Sąd I instancji orzekając bowiem w pkt II wyroku w przedmiocie środka karnego uczynił to w sposób wyjątkowo niefortunny . Należy przypomnieć , że zakaz prowadzenia pojazdów określony w art. 42 kk może obejmować zakaz prowadzenia pojazdów określonego rodzaju , wszelkich pojazdów , albo wszelkich pojazdów mechanicznych . W zależności od okoliczności danej sprawy sąd decyduje o zakresie orzeczonego zakazu prowadzenia pojazdów . Sąd może uczynić to w sposób pozytywny ( przez wymienienie rodzajów pojazdów objętych zakazem ) lub negatywny ( przez wyłączenie spod orzeczonego zakazu pojazdów danego rodzaju ) . Sąd zatem decydując się na wyłączenie spod zakazu określonego rodzaju pojazdów , np. ciągników rolniczych , powinien orzec zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów ( wszelkich pojazdów mechanicznych ) na określony czas , z wyłączeniem ciągników rolniczych lub orzec ten zakaz przez wymienienie konkretnego rodzaju pojazdów objętych zakazem ( na określony czas ) , np. ciągników rolniczych . Tymczasem Sąd I instancji z obrazą art. 42 kk orzekł środek karny zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych określonego rodzaju ( a więc w sposób pozytywny ) na określony czas , ale jednocześnie orzekł taki środek w stosunku do „ pozostałych pojazdów mechanicznych ” i to na inny okres . Słusznie prokurator wywodzi , iż Sąd mógł orzec tylko jeden środek karny na określony czas , a ponadto przepis art. 42 kk nie zna pojęcia „ pozostałe pojazdy mechaniczne ”. Takie określenie nie precyzuje o jakie pojazdy chodzi , co oczywiście stoi w sprzeczności z treścią tego przepisu .

Sąd odwoławczy w pełni podziela stanowisko apelującego w zakresie dotyczącym zarzutu zawartego w pkt IV . Sąd I instancji orzekając o środku karnym ( niezależnie od powyższych uwag ) nie uwzględnił w należyty sposób wszystkich okoliczności sprawy , niezgodnie z wymogami określonymi w art. 53 i 56 kk . Sąd I instancji wyeksponował okoliczności łagodzące w postaci dotychczasowej niekaralności oskarżonego , jego dobrej opinii środowiskowej i przyznania się do winy . Nie uwzględnił w odpowiedni sposób stopnia winy i społecznej szkodliwości czynu oskarżonego , a także potrzeb w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa . Sąd słusznie podkreślił , że oskarżony był w pełni świadomy swojego czynu , a nie wystąpiły żadne okoliczności wyłączające lub ograniczające jego zdolność do rozpoznania znaczenia czynu i pokierowania swoim postępowaniem . Był także świadomy swojego stanu trzeźwości i oczywiście było mu wiadome , iż w takim stanie nie może prowadzić pojazdu . Jednak oskarżony okazał całkowite lekceważenie przepisów prawa , świadomie decydując się na prowadzenie pojazdu . Nie można pominąć wysokiego stopnia nietrzeźwości oskarżonego , ponad czterokrotnie przekraczającego dopuszczalne normy . Skoro oskarżony był świadomy swojego stanu , to powinien także wiedzieć jakie zagrożenie dla bezpieczeństwa w ruchu drogowym powoduje kierowanie przez niego pojazdem mechanicznym . Powinien także wiedzieć jakie konsekwencje grożą mu w przypadku zatrzymania przez Policję oraz jakie skutki dla niego i rodziny spowodują . Nie można akceptować takiego postępowania , a oskarżony musi odczuć dolegliwość kary . Także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa sprzeciwiają się tak łagodnemu potraktowaniu oskarżonego . Sąd odwoławczy uznał , że celowe jest orzeczenie w tych okolicznościach wobec oskarżonego środka karnego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 2 lat . Jednocześnie , podzielając stanowisko prokuratora wyrażone na rozprawie apelacyjnej , uznał że nie ma potrzeby uchylenia wyroku w zaskarżonej części .

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok ( art. 437 § 1 kpk ) . O kosztach sądowych za postępowanie odwoławcze orzeczono na podstawie art. 634 , 627 kpk .