Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Kielcach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 października 2013 r.

Sąd Okręgowy w Kielcach, IX Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Bogna Kuczyńska

Protokolant: st.sekr.sądowy Anna Niebudek

przy udziale oskarżyciela publicznego ---------------

po rozpoznaniu w dniu 31 października 2013 r.

sprawy W. N.

obwinionego o wykroczenia z art.283 § 2 pkt 7 ustawy z 26.06.74r. kp w zw. z art. 207 § 2 pkt 6 kp, art. 282 pkt 1 kp i in.

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę obwinionego

od wyroku Sądu Rejonowego w Kielcach

z dnia 21 czerwca 2013r. sygn. akt XI W 2889/12

I.  zmienia zaskarżony wyrok w całości i obwinionego W. N. uniewinnia od popełnienia zarzucanych mu czynów a kosztami postępowania w sprawie obciąża Skarb Państwa;

II.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz radcy prawnego B. M. kwotę 516, 60 (pięćset szesnaści 60/100) złotych tytułem wynagrodzenia za obronę obwinionego z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

Sygn. akt IX Ka 1354/13

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 31 października 2013 roku

W. N. został obwiniony o to, że:

1.  działając jako Prezes Zarządu Oddziału Polskiego Związku Głuchych w K. w okresie od 9.11.2011 r. do 22.06.2012 r., pomimo obowiązku nie wykonał w oznaczonym terminie ostatecznych decyzji oznaczonych numerami od 1 do 6 z nakazu inspektora pracy z dnia 15.07.2011 r. nr rej. (...)- (...)- (...)- (...), dotyczących wypłaty 32 uprawnionym pracownikom wynagrodzeń za pracę za okres od 1.01.2011 r. do 30.06.2011 r. w łącznej wysokości 33.332,83 zł netto,

tj. o wykroczenia z art. 283 § 2 pkt 7 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (Dz. U. 1998 r., Nr 21, poz. 94 ze zm., zwanej dalej: k.p.) w zw. z art. 207 § 2 pkt 6 k.p.;

2.  działając jako Prezes Zarządu Oddziału Polskiego Związku Głuchych w K. w okresie od 9.11.2011 r. do 22.06.2012 r., pomimo obowiązku nie wypłacił w ustalonym terminie 5 uprawnionym kwot wynagrodzeń za pracę za lipiec 2011 r. w łącznej wysokości 5.843,53 zł netto,

tj. o wykroczenie z art. 282 § 1 pkt 1 k.p. w zw. z art. 85 § 1 i 2 k.p., art. 86 § 1 k.p. oraz art. 94 pkt 5 k.p.;

3.  działając jako Prezes Zarządu Oddziału Polskiego Związku Głuchych w K. w okresie od 9.11.2011 r. do 22.06.2012 r., pomimo obowiązku nie wypłacił w ustalonym terminie 5 uprawnionym kwot wynagrodzeń za pracę za sierpień 2011 r. w łącznej wysokości 5.843,53 zł netto,

tj. o wykroczenie z art. 282 § 1 pkt 1 k.p. w zw. z art. 85 § 1 i 2 k.p., art. 86 § 1 k.p. oraz art. 94 pkt 5 k.p.;

4.  działając jako Prezes Zarządu Oddziału Polskiego Związku Głuchych w K. w okresie od 9.11.2011 r. do 22.06.2012 r., pomimo obowiązku nie wypłacił w ustalonym terminie 5 uprawnionym kwot wynagrodzeń za pracę za wrzesień 2011 r. w łącznej wysokości 5.843,53 zł netto,

tj. o wykroczenie z art. 282 § 1 pkt 1 k.p. w zw. z art. 85 § 1 i 2 k.p., art. 86 § 1 k.p. oraz art. 94 pkt 5 k.p.;

5.  działając jako Prezes Zarządu Oddziału Polskiego Związku Głuchych w K. w okresie od 11.11.2011 r. do 22.06.2012 r., pomimo obowiązku nie wypłacił w ustalonym terminie 5 uprawnionym kwot wynagrodzeń za pracę za październik 2011 r. w łącznej wysokości 5.843,53 zł netto,

tj. o wykroczenie z art. 282 § 1 pkt 1 k.p. w zw. z art. 85 § 1 i 2 k.p., art. 86 § 1 k.p. oraz art. 94 pkt 5 k.p.;

6.  działając jako Prezes Zarządu Oddziału Polskiego Związku Głuchych w K. w okresie od 9.12.2011 r. do 22.06.2012 r., pomimo obowiązku nie wypłacił w ustalonym terminie 5 uprawnionym kwot wynagrodzeń za pracę za listopad 2011 r. w łącznej wysokości 5.146,29 zł netto,

tj. o wykroczenie z art. 282 § 1 pkt 1 k.p. w zw. z art. 85 § 1 i 2 k.p., art. 86 § 1 k.p. oraz art. 94 pkt 5 k.p.;

7.  działając jako Prezes Zarządu Oddziału Polskiego Związku Głuchych w K. w okresie od 11.01.2012 r. do 22.06.2012 r., pomimo obowiązku nie wypłacił w ustalonym terminie 5 uprawnionym kwot wynagrodzeń za pracę za grudzień 2011 r. w łącznej wysokości 5.146,29 zł netto,

tj. o wykroczenie z art. 282 § 1 pkt 1 k.p. w zw. z art. 85 § 1 i 2 k.p., art. 86 § 1 k.p. oraz art. 94 pkt 5 k.p.;

8.  działając jako Prezes Zarządu Oddziału Polskiego Związku Głuchych w K. w okresie od 10.02.2012 r. do 22.06.2012 r., pomimo obowiązku nie wypłacił w ustalonym terminie 5 uprawnionym kwot wynagrodzeń za pracę za styczeń 2012 r. w łącznej wysokości 4.557,42 zł netto,

tj. o wykroczenie z art. 282 § 1 pkt 1 k.p. w zw. z art. 85 § 1 i 2 k.p., art. 86 § 1 k.p. oraz art. 94 pkt 5 k.p.;

9.  działając jako Prezes Zarządu Oddziału Polskiego Związku Głuchych w K. w okresie od 9.03.2012 r. do 22.06.2012 r., pomimo obowiązku nie wypłacił w ustalonym terminie 5 uprawnionym kwot wynagrodzeń za pracę za luty 2012 r. w łącznej wysokości 4.557,42 zł netto,

tj. o wykroczenie z art. 282 § 1 pkt 1 k.p. w zw. z art. 85 § 1 i 2 k.p., art. 86 § 1 k.p. oraz art. 94 pkt 5 k.p.;

10.  działając jako Prezes Zarządu Oddziału Polskiego Związku Głuchych w K. w okresie od 11.04.2012 r. do 22.06.2012 r., pomimo obowiązku nie wypłacił w ustalonym terminie 5 uprawnionym kwot wynagrodzeń za pracę za marzec 2012 r. w łącznej wysokości 4.557,42 zł netto,

tj. o wykroczenie z art. 282 § 1 pkt 1 k.p. w zw. z art. 85 § 1 i 2 k.p., art. 86 § 1 k.p. oraz art. 94 pkt 5 k.p.;

11.  działając jako Prezes Zarządu Oddziału Polskiego Związku Głuchych w K. w okresie od 11.05.2012 r. do 22.06.2012 r., pomimo obowiązku nie wypłacił w ustalonym terminie 5 uprawnionym kwot wynagrodzeń za pracę za kwiecień 2012 r. w łącznej wysokości 4.557,42 zł netto,

tj. o wykroczenie z art. 282 § 1 pkt 1 k.p. w zw. z art. 85 § 1 i 2 k.p., art. 86 § 1 k.p. oraz art. 94 pkt 5 k.p.;

12.  działając jako Prezes Zarządu Oddziału Polskiego Związku Głuchych w K. w okresie od 11.06.2012 r. do 22.06.2012 r., pomimo obowiązku nie wypłacił w ustalonym terminie 5 uprawnionym kwot wynagrodzeń za pracę za maj 2012 r. w łącznej wysokości 4.557,42 zł netto,

tj. o wykroczenie z art. 282 § 1 pkt 1 k.p. w zw. z art. 85 § 1 i 2 k.p., art. 86 § 1 k.p. oraz art. 94 pkt 5 k.p.

Sąd Rejonowy w Kielcach Wydział XI Karny wyrokiem z dnia 21 czerwca 2013 roku (sygn. akt XI W 2889/12):

I.  uznał obwinionego W. N. za winnego popełnienia zarzucanych mu czynów, stanowiących wykroczenia z art. 283 § 2 pkt 7 k.p. w zw. z art. 207 §2 pkt 6 k.p. w odniesieniu do czynu z punktu 1 wniosku o ukaranie oraz art. 282 § 1 pkt 1 k.p. w zw. z art. 85 § 1 i 2 k.p., art. 86 § 1 k.p. oraz art. 94 pkt 5 k.p. w odniesieniu do czynów z punktów 2,3,4,5,6,7,8,9,10,11,12 wniosku o ukaranie i za to na podstawie art. 283 § 2 pkt 7 k.p. w zw. z art. 9 § 2 k.w. i w zw. z art. 39 § 1 k.w. odstąpił od wymierzenia mu kary;

II.  zasądził od Skarbu Państwa na rzecz radcy prawnego B. M. z Kancelarii Radcy Prawnego w K. kwotę 309,96 zł tytułem wynagrodzenia za obronę z urzędu obwinionego W. N.;

III.  zwolnił obwinionego W. N. od ponoszenia kosztów postępowania na rzecz Skarbu Państwa.

Apelację od powyżej wskazanego wyroku wywiódł obrońca z urzędu obwinionego zaskarżając go w całości na korzyść W. N..

W środku odwoławczym podniesiono zarzut obrazy prawa materialnego tj. art. 1 § 2 k.w. poprzez przypisanie winy obwinionemu w czasie czynu.

Skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie W. N. od zarzucanego mu czynu oraz o zasądzenie kosztów obrony z urzędu w postępowaniu odwoławczym wg norm przepisanych, które do koszty nie zostały opłacone w całości lub w części.

Sąd zważył, co następuje.

Apelacja oskarżonego była w pełni zasadna i skutkowała zmianą zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie obwinionego od zarzucanych mu czynów.

Stwierdzić należy, że Sąd I instancji, w oparciu o trafną ocenę zebranego materiału dowodowego, prawidłowo ustalił stan faktyczny niniejszej sprawy, który w zasadzie był bezsporny. Natomiast Sąd ten błędnie przyjął, iż zachowanie obwinionego było zachowaniem zawinionym. Podkreślić należy, iż w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd Rejonowy nie poczynił żadnych ustaleń w tym zakresie. Odnosząc się zaś do strony podmiotowej zarzucanych W. N. wykroczeń Sąd I instancji poprzestał na stwierdzeniu, że „obwiniony dopuścił się zarzucanych mu czynów z winy umyślnej zamiar ewentualny” (k. 149), nie wskazując żadnych argumentów uzasadniających takie stwierdzenie.

Dla jasności wywodu stwierdzić należy, że Polski Związek Głuchych Oddział w K. (zwany dalej: (...)/K.), którego Prezesem Zarządu był obwiniony, w latach 2011-2012 prowadził rehabilitację osób niesłyszących ze środków publicznych pozyskanych z Państwowego Funduszu Rehabilitacyjnego Osób Niepełnosprawnych (zwanego dalej: PFRON). Trzeba podkreślić, że (...)/K. nie był stroną umowy z PFRON, środki zaś pozyskiwał za pośrednictwem lidera - Polskiego Związku Głuchych Oddział w Ł. (zwany dalej: (...)/Ł.), który w tym czasie był stroną umowy z PFRON. Pomimo otrzymania zaliczki w maju 2011 r. przez (...)/K. kolejna transza środków nie została mu przekazana przez PFRON. Powodem zaś wstrzymania wypłat przez PFRON były stwierdzone nieprawidłowości w funkcjonowaniu niektórych oddziałów Polskiego Związku Głuchych, w tym lidera - (...)/Ł.. Co istotne stwierdzone nieprawidłowości nie dotyczyły (...)/K.. Konsekwencją wstrzymania wypłat przez PFRON było to, że w okresie 2011 r. - czerwiec 2012 r. (...)/K. nie miał płynności finansowej, a pogłębiająca się strata nie pozwalała na zabezpieczenie odpowiednich środków pieniężnych na wypłaty na rzecz pracowników oraz wykonanie nakazu inspektora pracy.

Zgodnie z art. 1 § 2 k.w. nie popełnia wykroczenia sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można mu przypisać winy w czasie czynu. Winą jest natomiast wadliwość (zarzucalność) procesu decyzyjnego sprawcy czynu zabronionego w warunkach możliwości podjęcia decyzji zgodnej z wymaganiami prawa.

Zdaniem Sądu odwoławczego obwinionemu nie można przypisać winy. Po pierwsze stwierdzić należy, że to nie zachowanie (...)/K. doprowadziło to wstrzymania środków z PFRON. Z uwagi na to, że (...)/K. nie był bezpośrednio stroną umowy z PFRON nie miał on też wpływu na otrzymywanie przez (...)/Ł. pieniędzy z tej instytucji. Co więcej (...)/K. w okresie od 2011 r. do czerwca 2012 r. nie miał obiektywnie środków finansowych na wypłatę wynagrodzeń pracownikom, jak również wywiązanie się z nakazu inspektora pracy.

Co również istotne, jak wynika z wyjaśnień obwinionego i z zeznań inspektora pracy, (...)/K. nie prowadzi działalności gospodarczej. Wobec powyższego (...)/K. nie mógł osiągać dochodu z tego tytułu. Jedynym źródłem dochodu tego związku były zaś środki dostarczane z PFRON.

Oczywiście jak słusznie wskazał Sąd I instancji powołując się na stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 4 kwietnia 2000 r. (sygn. akt IPKN 516/99, OSNP z 2001 r. nr 16, poz. 516) „pracodawca, który nie wypłaca pracownikowi całości wynagrodzenia, ciężko narusza swój podstawowy obowiązek, choćby z przyczyn niezawinionych nie uzyskał środków finansowych na wynagrodzenia”. W związku z powyższym brak wypłaty wynagrodzeń przez obwinionego stanowi podstawę do rozwiązania przez pracownika stosunku pracy bez wypowiedzenia. Niemniej jednak ciężkie naruszenie podstawowego obowiązku pracodawcy w postaci braku wypłacania pracownikom wynagrodzenia nie przesądza automatycznie, że takie zachowanie obwinionego było zawinione.

Podkreślić należy, że Prezes Zarządu (...)/K. nie miał wpływu na terminową wypłatę środków z PFRON. Trzeba dodać, że we wskazanym okresie W. N. z uwagi na brak obiektywnej możliwości nie wypłacał wynagrodzenia za pełnioną funkcję nie tylko pracownikom, ale również sobie. Co więcej, jak prawidłowo ustalił Sąd Rejonowy, obwiniony w marcu 2012 r. podjął indywidualne próby uzyskania zaległych środków z PFRON. Próby te niestety nie przyniosły oczekiwanych rezultatów i nie pozwoliły na uzyskanie pieniędzy w czasie umożliwiającym terminowe wypłacenie należnych zobowiązań. W 2012 r. na skutek działań obwinionego (...)/K. podpisał umowę z PFRON już bezpośrednio. W dalszym jednak ciągu wypłata należności pracownikom tego zakładu jest uzależniona od wpłaty środków z PFRON.

Biorąc pod uwagę powyższe stwierdzić należy, iż ustalony stan faktyczny nie wskazuje na winę obwinionego. W. N. nie miał obiektywnej możliwości, aby we wskazanych we wniosku o ukaranie terminach wypłacać wynagrodzenie pracownikom oraz wykonać nakazu inspektora pracy. Co więcej swoim zachowaniem nie doprowadził do wstrzymania wypłat przez PFRON, a nawet nie miał na nie wpływu.

Na marginesie dodać należy, że zachowanie obwinionego nie mogło być potraktowane jako działanie z winy nieumyślnej. Jedną z przesłanką stwierdzenia nieumyślności jest bowiem konieczność wykazania, że czyn zabroniony został popełniony na skutek naruszenia reguł ostrożności wymaganych w danych okolicznościach. Zachowanie W. N. nie naruszyło zaś żadnej reguły postępowania z dobrem prawnym jakim jest prawo pracowników do wypłaty wynagrodzenia.

Biorąc pod uwagę powyżej poczynione konstatacje należało zmienić zaskarżony wyrok w całości i uniewinnić obwinionego od popełnienia zarzucanych mu czynów, co tez uczyniono w punkcie I wyroku. Konsekwencję tej zmiany wyroku było obciążenie Skarbu Państwa kosztami postępowania na podstawie art. 118 § 2 k.p.w.

Na podstawie art. 22 ³ ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (t. jedn. Dz. U. 2010, Nr 10, poz. 65, ze zm.) Sąd zasądził również od Skarbu Państwa na rzecz radcy prawnego B. M. kwotę 420 złotych powiększoną o należny podatek VAT tytułem wynagrodzenia za obronę obwinionego udzieloną z urzędu w postępowaniu odwoławczym (punkt II wyroku). Wysokość tej kwoty wynika z § 14 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. 2002, Nr. 163, poz. 1349) w zw. z § 14 ust. 2 pkt 4 oraz § 2 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. 2002, Nr. 163, poz. 1348).

SSO Bogna Kuczyńska